Laman utama Gaya Hidup Info Awam

Menanam Pokok Di Luar Kawasan Rumah: Sah Atau Salah Di Sisi Undang-Undang Malaysia?

• min read
Table of Contents

Ramai pemilik rumah di Malaysia gemar menghiasi kediaman dengan pelbagai tanaman hijau, termasuk menanam pokok di luar kawasan rumah mereka. Namun, tahukah anda bahawa aktiviti berkebun yang nampak biasa ini sebenarnya tertakluk kepada peraturan undang-undang yang ketat? Mari kita selami peraturan dan garis panduan yang perlu anda ketahui sebelum menanam pokok di luar kawasan rumah anda.

Apakah Kata Undang-Undang Malaysia? ⚖️

Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133)

Peraturan utama yang mengawal penanaman pokok di luar rumah adalah Seksyen 38, Akta 133 yang menyatakan dengan jelas:

Tiada pokok boleh ditanam dalam lingkungan 12 kaki daripada mana-mana jalan atau lorong belakang melainkan jika ia adalah dari jenis yang dibenarkan oleh Pihak Berkuasa Tempatan.

Penalti Yang Boleh Dikenakan

Sekiranya anda melanggar peraturan ini:

  • Denda maksimum: Sehingga RM500
  • Tindakan tambahan: Pokok boleh ditebang atau digali atas arahan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
  • Pampasan: Tiada pampasan akan diberikan jika pokok ditebang

Pengecualian Khas 🌴

Terdapat satu pengecualian penting yang perlu anda ketahui:

Pokok buah-buahan yang telah ditanam sebelum jalan atau lorong belakang dibina mungkin boleh dikekalkan, tetapi tertakluk kepada keputusan PBT.

Garis Panduan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa (PLAN) 📋

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia telah mengeluarkan garis panduan khusus untuk memastikan keselamatan awam:

Jenis Tanaman Yang Dibenarkan

Aspek Keperluan
Ketinggian Maksimum Kurang daripada 1 meter (tumbuhan renek sahaja)
Tujuan Mengelakkan suasana terlindung atau gelap yang boleh menyebabkan jenayah
Keselamatan Tidak menghalang pandangan dan akses kecemasan

Contoh Tanaman Yang Sesuai 🌸

  • Melur (Jasminum sambac)
  • Heliconia (Heliconia spp)
  • Siantan (Ixora cocinea)

Larangan Penting ⚠️

❌ Jangan tanam pokok besar seperti pokok durian di kawasan bandar - risiko pokok atau buah runtuh boleh membahayakan orang awam

❌ Elakkan tanaman yang boleh menyebabkan pembiakan nyamuk seperti sayur-sayuran yang tidak dijaga dengan baik

❌ Tidak dibenarkan tanaman yang menghalang laluan kecemasan atau memudahkan kebakaran merebak

Peraturan Berbeza Mengikut Jenis Kediaman 🏘️

1. Rumah Landed (Teres, Banglo, Semi-D)

Untuk rumah landed, pemilik boleh menanam pokok tetapi perlu memenuhi syarat berikut:

Keperluan Asas:

  • Tidak mengganggu keselamatan jalan raya
  • Tidak menyebabkan ketidakselesaan kepada jiran
  • Mendapat persetujuan jiran-jiran (mengikut budi bicara)
  • Mematuhi undang-undang kecil PBT tempatan

Lokasi Penanaman:

  • Di atas bahu jalan (tidak melangkaui ke jalan tar)
  • Dalam lingkungan sempadan rumah sendiri
  • Mengikut jarak minimum 12 kaki dari jalan awam

2. Rumah Strata (Pangsapuri, Kondominium)

Situasi berbeza untuk penghuni hartanah strata:

Peraturan Ketat:

  • ✅ Dibenarkan: Menanam di dalam unit atau petak sendiri (balkoni, teres unit)
  • ❌ Tidak dibenarkan: Menanam di kawasan bersama (common area)
  • 🏢 Tertakluk kepada Akta Pengurusan Strata 2013 (Akta 757)
  • 📜 Badan pengurusan mempunyai undang-undang kecil sendiri

Contoh Larangan:

  • Tanaman di balkoni tidak boleh menjalar ke tingkat atas
  • Tidak boleh menanam di lorong tangga atau koridor
  • Kawasan landskap adalah tanggungjawab pengurusan

3. Komuniti Berpagar (Gated Community)

Setiap kawasan perumahan berpagar mempunyai:

  • Standard Operating Procedure (SOP) tersendiri
  • Polisi penanaman yang ditetapkan oleh badan pengurusan
  • Keperluan mendapat kelulusan sebelum menanam
  • Penalti jika melanggar peraturan dalaman

Bagaimana Jika Anda Ingin Berkebun Secara Lebih Serius? 🌱

Skim Berkebun Bandar Dengan Permit

Beberapa Pihak Berkuasa Tempatan kini menyediakan inisiatif berkebun bandar yang sah. Contohnya di Shah Alam:

Proses Permohonan:

  1. Dapatkan persetujuan jiran-jiran terlebih dahulu
  2. Hubungi Majlis Perbandaran tempatan (contoh: MBSA)
  3. Kemukakan permohonan secara rasmi
  4. Bayar fi yang ditetapkan (contoh: RM3,500 untuk satu lot tanah)
  5. Terima surat kelulusan rasmi

Kelebihan:

  • ✔️ Sah di sisi undang-undang
  • ✔️ Berkebun secara berkelompok dengan komuniti
  • ✔️ Mendapat bimbingan dari pihak berkuasa
  • ✔️ Boleh menanam dalam skala lebih besar

Isu Gangguan: Bila Pokok Jiran Masuk Ke Tanah Anda 🌿

Apakah Itu Dahan Terjuntai?

Dahan terjuntai berlaku apabila:

  • Pokok jiran bercabang melangkaui pagar anda
  • Menghalang pemandangan atau pencahayaan
  • Berpotensi membahayakan (contoh: pokok mangga yang terlalu besar)

Undang-Undang Gangguan Peribadi

Di Malaysia, anda boleh mengambil tindakan berdasarkan undang-undang gangguan peribadi jika:

  1. Gangguan berlaku secara berterusan - bukan sekali-sekala sahaja
  2. Menjejaskan penggunaan tanah - menghalang cahaya, pandangan, atau merosakkan struktur
  3. Melebihi had toleransi munasabah - gangguan yang serius

Langkah Yang Boleh Diambil:

  1. Berbincang dengan jiran terlebih dahulu secara baik
  2. Hantar notis bertulis kepada jiran
  3. Laporkan kepada Majlis Perbandaran jika tiada tindakan
  4. Ambil tindakan undang-undang sebagai pilihan terakhir

Perbezaan Peraturan Mengikut Negeri 🗺️

Setiap negeri dan PBT mempunyai undang-undang kecil yang berbeza:

Contoh: Majlis Bandaraya Subang Jaya (MBSJ)

  • Mengharamkan aktiviti berkebun di kawasan bersama yang dikongsi
  • Alasan: Mencegah pembiakan nyamuk Aedes
  • Penalti dikenakan jika tidak mematuhi

Contoh: Majlis Bandaraya Kuching Selatan (MBKS)

  • Mempunyai senarai tetap jenis pokok yang dibenarkan
  • Garis panduan khusus mengenai:
    • Jenis pokok rimbun yang sesuai
    • Lokasi penanaman yang dibenarkan
    • Pokok renek dan hiasan yang digalakkan

Contoh: Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL)

  • Peraturan lebih ketat di kawasan bandar raya
  • Keperluan mendapat kelulusan bertulis untuk sebarang penanaman di luar rumah
  • Penguatkuasaan aktif terhadap pelanggaran

Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 🏗️

Sekiranya anda merancang untuk mengubahsuai kawasan rumah bagi tujuan berkebun:

Keperluan Ubahsuai

Menurut Undang-Undang Kecil 18 (UUK18), sebarang ubahsuai memerlukan:

  • Permit dari PBT untuk kerja-kerja ubahsuai
  • Sijil Siap dan Pematuhan (CCC) selepas siap kerja
  • Pelan lakar yang dikemukakan untuk kelulusan
  • Sijil Fitness untuk bangunan yang telah siap

Nota: Menanam pokok mudah tidak memerlukan sijil, tetapi jika melibatkan pembinaan (contoh: kotak pasu besar, struktur sokongan), permit mungkin diperlukan.

Cara Menanam Pokok Yang Betul dan Sah 📝

Langkah-Langkah Yang Disyorkan:

1. Semak Peraturan Tempatan 🔍

  • Lawati pejabat Majlis Perbandaran/Daerah anda
  • Tanya tentang undang-undang kecil yang berkaitan
  • Dapatkan salinan garis panduan penanaman

2. Pilih Jenis Tanaman Yang Sesuai 🌺

  • Tanaman renek (kurang dari 1 meter)
  • Pokok hiasan yang tidak menghalang pandangan
  • Elakkan pokok buah-buahan besar di kawasan hadapan

3. Ukur Jarak Dengan Betul 📏

  • Minimum 12 kaki (3.66 meter) dari jalan awam
  • Pastikan tidak melangkaui sempadan rumah
  • Elakkan tanaman terlalu dekat dengan parit

4. Dapatkan Persetujuan Jiran 🤝

  • Berbincang dengan jiran bersebelahan
  • Pastikan tanaman tidak mengganggu mereka
  • Jaga kebersihan kawasan dengan baik

5. Jaga Kebersihan dan Keselamatan 🧹

  • Potong dahan secara berkala
  • Elakkan pembiakan nyamuk
  • Pastikan tidak menghalang laluan kecemasan

Akibat Melanggar Peraturan ⚠️

Tindakan PBT Terhadap Pelanggar:

Tindakan Awal:

  1. Notis amaran dari PBT
  2. Tempoh diberi untuk pematuhan (biasanya 14-30 hari)
  3. Lawatan susulan oleh pegawai penguatkuasa

Jika Tidak Mematuhi:

  • 💰 Kompaun atau denda sehingga RM500
  • 🪓 PBT boleh menebang pokok tanpa pampasan
  • ⚖️ Tindakan mahkamah jika berulang kali
  • 🚧 Kos pembersihan dikenakan kepada pemilik

Kesalahan Di Bawah Akta Kerajaan Tempatan 1976:

Pelanggaran yang boleh menyebabkan tindakan undang-undang:

  • Menanam pokok yang menghalang keselamatan awam
  • Menyebabkan pembiakan serangga berbahaya
  • Mengugat kesihatan awam
  • Mengganggu jiran atau pengguna jalan

Soalan Lazim (FAQ) ❓

S: Bolehkah saya menanam sayur di hadapan rumah? J: Boleh, tetapi perlu memastikan kawasan bersih, tidak menyebabkan pembiakan nyamuk, dan tidak melangkaui 12 kaki dari jalan awam.

S: Adakah saya perlu permit untuk menanam pokok hiasan kecil? J: Untuk tanaman renek kecil (kurang 1 meter) di dalam kawasan rumah sendiri, biasanya tidak perlu permit. Namun, lebih baik semak dengan PBT tempatan.

S: Bagaimana jika pokok saya sudah ditanam sebelum ada peraturan? J: Pokok sedia ada mungkin dibenarkan kekal, tetapi tertakluk kepada penilaian PBT. Jika dianggap membahayakan, masih boleh diarahkan ditebang.

S: Bolehkah saya potong dahan pokok jiran yang masuk ke rumah saya? J: Ya, tetapi hanya bahagian yang masuk ke kawasan anda sahaja. Lebih baik berbincang dengan jiran terlebih dahulu.

S: Siapa yang bertanggungjawab jika pokok runtuh? J: Pemilik pokok bertanggungjawab untuk kerosakan atau kecederaan yang disebabkan oleh pokok mereka.

Inisiatif Penghijauan Yang Digalakkan 🌳

Kerajaan sebenarnya menggalakkan penghijauan, tetapi dengan cara yang betul:

Program-Program Yang Ada:

1. Program Tanam Pokok Perdana

  • Diadakan oleh pelbagai PBT
  • Sasaran menanam berjuta-juta pokok
  • Melibatkan komuniti dan sekolah

2. Taman Komuniti

  • Kawasan khusus untuk aktiviti berkebun
  • Diuruskan bersama dengan PBT
  • Sesuai untuk berkebun secara berkelompok

3. Program Kitar Semula Hijau

  • Menggalakkan kompos organik
  • Berkebun mampan di rumah
  • Pendidikan alam sekitar

Manfaat Menanam Pokok Yang Betul 🌿

Apabila dilakukan mengikut peraturan, menanam pokok memberi banyak manfaat:

Manfaat Persekitaran:

  • 🌡️ Mengurangkan suhu persekitaran
  • 💨 Meningkatkan kualiti udara
  • 🐦 Menyediakan habitat untuk hidupan liar
  • 💧 Membantu penyerapan air hujan

Manfaat Sosial:

  • 👨‍👩‍👧 Memperindahkan kawasan kediaman
  • 🤝 Mengeratkan hubungan jiran
  • 🏡 Meningkatkan nilai hartanah
  • 😊 Kesejahteraan mental penghuni

Manfaat Ekonomi:

  • 🥬 Sayuran segar untuk kegunaan sendiri
  • 💰 Menjimatkan perbelanjaan dapur
  • 📈 Potensi pendapatan sampingan (jika dijual)
  • 🌱 Hobi yang bermanfaat

Kesimpulan 📌

Menanam pokok di luar rumah TIDAK dilarang sepenuhnya, tetapi tertakluk kepada peraturan ketat yang ditetapkan oleh undang-undang dan Pihak Berkuasa Tempatan.

Perkara Penting Yang Perlu Diingat:

✅ Sentiasa pastikan jarak minimum 12 kaki dari jalan awam atau lorong belakang

✅ Pilih tanaman renek yang tingginya kurang dari 1 meter untuk kawasan hadapan

✅ Dapatkan kelulusan PBT jika anda ingin berkebun secara lebih serius

✅ Jaga kebersihan dan keselamatan supaya tidak mengganggu orang lain

✅ Berbincang dengan jiran untuk mengelakkan konflik

✅ Ikuti peraturan PBT tempatan kerana setiap kawasan mempunyai undang-undang kecil yang berbeza

Hubungi Pihak Berkuasa Anda 📞

Untuk kepastian yang lebih tepat mengenai peraturan di kawasan anda:

  1. Layari laman web Majlis Perbandaran/Daerah tempatan
  2. Hubungi Jabatan Landskap PBT
  3. Dapatkan nasihat dari Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
  4. Berbincang dengan pemaju atau badan pengurusan (untuk hartanah strata)

Ingat, tujuan peraturan ini bukan untuk menghalang anda berkebun, tetapi untuk memastikan keselamatan, kebersihan, dan kesejahteraan bersama semua penduduk. Dengan mengikuti peraturan yang betul, anda boleh menikmati hobi berkebun tanpa risiko tindakan undang-undang! 🌱🏡

Penafian: Artikel ini adalah untuk tujuan maklumat umum sahaja. Untuk nasihat undang-undang yang spesifik, sila rujuk kepada peguam atau pihak berkuasa yang berkaitan. Peraturan mungkin berbeza mengikut kawasan dan boleh berubah dari semasa ke semasa.